گذشته ، اما برای ما ، نگذشته است

گذشته ، اما برای ما ، نگذشته است
یادداشتی بر مجموعه ی همصدای دریا اثر بهمن نشاطی
 
در دوره ای که شعر در میان مردم نفوذ بیشتری پیدا کرده و انتظار مردم از شعر نسبت به گذشته کاملا متفاوت و دیگرگونه است بهمن نشاطی را باید در زمره ی شاعرانی به حساب آورد که ضمن قلم زدن در بیشتر قالب های شعری تلاش کرده تا همواره به روز باشد . جادوی قلم او به واژه ها جان می دهد ، از کلمات تصویر تازه تری می سازد ، هر سطر از شعر او باری از اندیشه ای ناب را به همراه دارد که گاهی با زبان طنز و گاهی به شکلی عاشقانه و گاهی در هیئت یک غزل خواننده را از جهان واقعی به دوردست رویاها می برد . رویاهای او اما به گونه ای به واقعیت نزدیک است شاید همزیستی او با دریا و جنگل و درخت باعث شده تا او همیشه سبز بیندیشد و از پلشتی ها ناله سر دهد و به فکر آرمانشهری باشد که همه چیز در آن رنگ سپیدی و آرامش دارد هرچند به قول زنده یاد قیصر امین پور خدا روستا را /بشر شهر را / ولی شاعران آرمانشهر را آفریدند / که در خواب هم خواب آن را ندیدند . او به خوبی می داند دنیای امروز دنیای سرگشتگی هاست و بشر در میانه ی انتخاب سنت و مدرنیسم پناهی جز هنر و ادبیات ندارد از این رو تلاش می کند تا شعرش زبان مردم باشد وفاصله ای میان او ، مردم و شعرش نباشد . بهمن نشاطی متولد 1349 و کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی است . در ساری به دنیا آمده و این روزها در کسوت معلمی در گنبدکاووس روزگار می گذراند . سرودن شعر را به طور جدی از سال 70 شروع کرده و در چندین جشنواره ی شعر آثار او به عنوان آثار برگزیده انتخاب شده است . حاصل سال ها تلاش او در عرصه ی شعر چندین اثر مکتوب است که از آن جمله می توان به وقتی کنارم باشی ، دیگر برای خداحافظی دیر است ، خاطرات تو ودلتنگی ها ، آخرین سطر گریه ، بارانه پاشو وقت نماز است ، چشمان سرخ سپیده ، شب همچنان شب است و به لهجه ی سنجاق اشاره کرد . شخصیت او نیز مانند شعرش متین و طناز است . او در عین واقع گرا بودن طنزی در نگاهش دارد که هر مخاطبی را به خود جلب می کند . اما جدیدترین اثر بهمن نشاطی مجموعه ای ست با نام همصدای دریا که توسط واحد آفرینش های ادبی حوزه ی هنری گلستان و نشر مقسم به زیور طبع آراسته شده است و در قالب سپید به موضوع دفاع مقدس می پردازد . خوانش و تامل در اشعار این مجموعه نکات تازه ای را به ما می نمایاند که کمتر در آثار دفاع مقدس به آن پرداخته شده است
1 _ این اثر ر وایت تاریخ است اما به گونه ای دیگر که تنها با سرانگشتان خیال صاحب اثر می توان به آن رسید . از یک سو صحبت از پوکه های اندوه است و بی سیم خالی از صدا و اسبی سرکش که می تازد و ترکش سینه ای که جا به جا می شود و از سوی دیگر صحبت از صلح و باران است :
یا صلح را خودت بفرست
ای خدا
یا بارانی
که باروت ها تمام
نم بکشند
من دیگر
ضامن هیچ تفنگی نمی شوم ( ص 18 )
شاعر به هیچ گونه ای کوتاه نمی آید و هر جا که می تواند ضمن روایت آلام و دردهای جنگ با واژه ی صلح به خودش به شعرش حتی به یاری که با او راه می آید نیز آرامش می دهد و این از ویژگی های منحصر به فرد همصدای دریاست :
با من کنار آمده است
این زن که سال هاست
صلح را در روسری سفیدش دارد . ( ص 19 )
2 – شعر اگر شعر باشد به دور از هر قالبی می تواند در عمق جان نفوذ کند و آن قدر مخاطب را با خود درگیر کند که ساعت ها و حتی روزها تفکر هم در باره ی آن هم شاید کم باشد . جدا از سایر آثار شاعر ، حداقل تعدادی از شعرهای این مجموعه این خاصیت ارزشمند را دارند :
حاشیه نمی رویم
متن این دریا
زادگاه نهنگ است
این را یکی
به مارماهی ها برساند . ( ص 38 )
3- خلاقیت هنرمندانه ی شاعر در این مجموعه را نباید از یاد برد . خلق تصویرهای بکر و بدیع با بهره گیری از تشبیهات تلمیحات واشارات سطرهای زیبایی را آفریده است که خواننده را به وجد می آورد :
گردی از حماسه می پاشیم
بر این کرانه ی نیلی
ابلیس ، سر خورده
به مجسمه ی آزادی برمی گردد ... ( ص 39 )
بازرسی نکنید
اصلا خودم می گویم
در مشتم سنگی ست
که ابابیل آورده
برای رجم موش های کثیف ... ( ص 40 )
حالا قصه همان است ...
تک تیرانداز حرمله است
و چقدر علی اصغر ، پرپر
در شام ، خان طومان
در عراق ... ( ص 34 )
4 – گرچه این مجموعه به دفاع مقدس پرداخته است اما دردی جهانی را مطرح می کند . کوله باری که چقدر سنگین است از رنج از دست دادن و چقدر امیدوار است به معجزه :
ای موسی
از نیل بگذر
و بگذار این گاوها
گوساله ی خود را بپرورند
و همین سوی رودخانه
به چون و چرای خود مشغول
فردا که بیاید
برای کل جهان شاخ می شوند
و عصای تو نیست
باشد که سنگ ، معجزه ای
5 – ترکیب های دلنشین در این اثر کم نیستند ، ترکیب هایی که خود ، دنیایی حرف ناگفته دارند :
کوچه های بی نشان ، زنجیرهای جماعت ، خاکریزهای فاصله ، نخل های ایستاده ، ستاره های شناور ، ترکش های پرخاش ، دیار خاکیستری یادها ، پیراهن سه رنگ و ...
همصدای دریا در کلیت خود به گونه ای خاص به مقوله جنگ و دفاع مقدس پرداخته است . در این مجموعه جدا از معدود شعرهای روایی ، گرچه شاعر کوشیده است تا نگاه و برداشت خود از جنگ و آن روزهای پر التهاب را بیان کند اما گاهی در برخی از شعرها شاعرانگی بیش از اندازه و گاهی نیز بهره گیری از تشبیهات و تصویرهای پی در پی و گاهی گرفتار شدن شاعر در دام شعار ، شعر را از مسیر اصلی خود دور ساخته است . به یاد داشته باشیم هشت سال دفاع مقدس و رنج های افزون آن هیچ گاه از حافظه ی تاریخی ملت ما محو نخواهد شد و بنابراین آثاری که در این زمینه روانه ی پیشخوان کتابفروشی ها می شود نیز باید بتواند تصویری واقعی از آن روزها باشد . برای شاعر مهربان و دوست داشتنی این اثر بهترین ها را آرزومندم بدان امید که قلم توانای ایشان چون همیشه تصویرگر زیبایی ها باشد .
از بهارهای گذشته
چه در یاد ؟
جز نسیم گیجی
که از حوالی لبخند تو می آمد
با بوی باروت و
پیراهن خاکی
از بهارهای ...
گذشته اما
برای ما نگذشته است .
تابستان نود و هفت ، گنبدکاووس ، حسن حسینی شورستان

 

 

خانه ی ما تهران نیست...